Το μέλι είναι ένα Superfood: είναι ένα φυσικό προϊόν με σύνθετη βιοχημική δομή, αποτέλεσμα της επεξεργασίας νέκταρ και μελιτώματος από τις μέλισσες. Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, θεωρείται τροφή, φάρμακο και ελιξίριο μακροζωίας. Αλλά τι περιέχει ακριβώς το μέλι;
Συστατικά του μελιού
Το μέλι αποτελείται κυρίως από υδατάνθρακες, αλλά περιέχει και πολλά μικροσυστατικά που προσδίδουν μοναδικές ιδιότητες:
1. Φυσικά σάκχαρα (περίπου 80%)
Το μεγαλύτερο ποσοστό του μελιού είναι γλυκόζη και φρουκτόζη. Αυτά τα φυσικά σάκχαρα απορροφώνται εύκολα και προσφέρουν άμεση ενέργεια.
Φρουκτόζη (~38%)
Γλυκόζη (~31%)
Άλλα σάκχαρα: μαλτόζη, σακχαρόζη, ισομαλτόζη
2. Νερό (15–18%)
Η υγρασία του μελιού επηρεάζει την υφή, την ανθεκτικότητα και την τάση για ζύμωση. Τα ποιοτικά μέλια έχουν χαμηλή υγρασία (<18%).
3. Βιταμίνες και ιχνοστοιχεία
Αν και βρίσκονται σε μικρές ποσότητες, οι βιταμίνες και τα μέταλλα συμβάλλουν στις αντιοξειδωτικές και αναζωογονητικές ιδιότητες του μελιού:
Βιταμίνες: B1 (θειαμίνη), B2 (ριβοφλαβίνη), B3 (νιασίνη), B5, B6, φολικό οξύ, C
Ιχνοστοιχεία: κάλιο, ασβέστιο, μαγνήσιο, φώσφορος, σίδηρος, ψευδάργυρος, σελήνιο, χαλκός
4. Ένζυμα
Το μέλι περιέχει φυσικά ένζυμα που παράγονται από τις μέλισσες κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της μετατροπής του νέκταρ:
Αμυλάση (διάσπαση αμύλου)
Γλυκοξειδάση (παράγει υπεροξείδιο του υδρογόνου – φυσικό αντιβακτηριακό)
Ινβερτάση (μετατρέπει σακχαρόζη σε φρουκτόζη και γλυκόζη)
Καταλάση
Τα ένζυμα καταστρέφονται όταν το μέλι υπερθερμαίνεται. Για αυτό το ανεπεξέργαστο (raw) μέλι έχει μεγαλύτερη αξία.
5. Αμινοξέα & πρωτεΐνες
Το μέλι περιέχει περισσότερα από 15 διαφορετικά αμινοξέα, με κυρίαρχο τη προλίνη. Αυτά συμβάλλουν στη θρεπτική αξία του.
6. Οργανικά οξέα
Δίνουν στο μέλι την χαρακτηριστική του ελαφρώς όξινη γεύση (pH ~3,4–6,1) και έχουν αντιβακτηριακή δράση:
Γλυκονικό οξύ
Οξικό οξύ
Κιτρικό οξύ
7. Αντιοξειδωτικά
Το μέλι περιέχει πολυφαινόλες, φλαβονοειδή και καροτενοειδή που συμβάλλουν στην προστασία από το οξειδωτικό στρες.
Σημείωση: Το χρώμα και η ποικιλία του μελιού επηρεάζουν την αντιοξειδωτική του ικανότητα. Σκούρα μέλια = υψηλότερη περιεκτικότητα.
8. Γύρη και ένζυμα μέλισσας
Σε φυσικό μέλι μπορεί να βρεθούν ίχνη γύρης που βοηθούν στην αναγνώριση της βοτανικής προέλευσης, καθώς και ένζυμα από το σάλιο των μελισσών που το διαφοροποιούν από τα άλλα σάκχαρα.
Τι κάνει το μέλι μοναδικό;
Δεν είναι μόνο η ποικιλία των συστατικών, αλλά και ο τρόπος που συνεργάζονται. Το μέλι έχει αντιβακτηριακή, επουλωτική, αντιοξειδωτική και ενεργειακή δράση. Η φυσικότητά του και η χαμηλή του επεξεργασία το καθιστούν ένα από τα πιο αυθεντικά "superfoods".
Διατροφικός Πίνακας Μελιού (ανά 100g)*
| Θρεπτικά Συστατικά | Περιεκτικότητα | Μονάδα Μέτρησης |
|---|---|---|
| Ενέργεια | 304 | kcal |
| Ολικά Λίπη | 0 | g |
| • Κορεσμένα Λιπαρά | 0 | g |
| • Τρανς Λιπαρά | 0 | g |
| Χοληστερόλη | 0 | mg |
| Νάτριο | 4 | mg |
| Υδατάνθρακες | 82.4 | g |
| • Σάκχαρα | 82.1 | g |
| • Φυτικές Ίνες | 0.2 | g |
| Πρωτεΐνες | 0.3 | g |
| Βιταμίνη C | 0.5 | mg |
| Βιταμίνη Β2 (Ριβοφλαβίνη) | 0.038 | mg |
| Βιταμίνη Β3 (Νιασίνη) | 0.121 | mg |
| Βιταμίνη Β6 | 0.024 | mg |
| Φολικό Οξύ (B9) | 2 | μg |
| Ασβέστιο | 6 | mg |
| Κάλιο | 52 | mg |
| Μαγνήσιο | 2 | mg |
| Σίδηρος | 0.42 | mg |
| Φώσφορος | 4 | mg |
| Ψευδάργυρος | 0.22 | mg |
| Νερό | 17–20 | % |
| pH | 3.4 – 6.1 | - |
* Σημειώσεις:
Οι τιμές ενδέχεται να διαφέρουν ανάλογα με την ποικιλία μελιού (ανθέων, ελάτης, καστανιάς, θυμαριού κ.λπ.).
Το μέλι περιέχει επίσης ένζυμα (π.χ. αμυλάση, ινβερτάση) και αντιοξειδωτικές ουσίες όπως φλαβονοειδή και πολυφαινόλες, οι οποίες δεν αποτυπώνονται πάντα στους τυπικούς διατροφικούς πίνακες.
Δεν περιέχει γλουτένη, λακτόζη ή συντηρητικά (εφόσον δεν έχει υποστεί επεξεργασία).
Συμπέρασμα
Το μέλι είναι ένα πολύπλοκο φυσικό τρόφιμο με πλούσια διατροφική αξία. Μια κουταλιά την ημέρα προσφέρει όχι μόνο απόλαυση αλλά και σημαντική ενίσχυση στην υγεία και ευεξία. Όσο πιο αγνό και τοπικό είναι το μέλι που επιλέγεις, τόσο περισσότερα τα οφέλη για τον οργανισμό σου.
| Ανακάλυψε αυθεντικό ελληνικό μέλι απευθείας από παραγωγούς: 👉 Δες όλα τα μέλια & κάνε παραγγελία τώρα Το μέλι από τις ελληνικές περιοχές έχει ξεχωριστή γεύση και υψηλή συγκέντρωση σε δραστικά συστατικά. |
Νάσος Ηλιόπουλος, BSc
Τεχνολόγος Γεωπόνος (ΑΤΕΙ), Μελισσοκόμος & Εντομολόγος
Βιβλιογραφία
National Honey Board. Honey Composition and Quality. www.honey.com
Sabia Hasam. et al. (2020). A Review: Honey and Its Nutritional Composition