Το μέλι είναι ένα από τα λίγα φυσικά προϊόντα που δεν χρειάζονται καμία επεξεργασία για να διατηρηθούν και να προσφέρουν μοναδικά θρεπτικά και θεραπευτικά οφέλη. Ωστόσο, η κρυστάλλωση του μελιού έχει δημιουργήσει ερωτήματα και παρανοήσεις στους καταναλωτές: Είναι καλό ή κακό; Είναι δείγμα νοθείας ή αυθεντικότητας;
Γιατί Κρυσταλλώνει το Μέλι;
Η κρυστάλλωση είναι μια απολύτως φυσική διεργασία που δεν αλλοιώνει τις ιδιότητες του μελιού.
Οφείλεται σε:
Αναλογία γλυκόζης/φρουκτόζης: Όταν η γλυκόζη είναι υψηλότερη, το μέλι τείνει να κρυσταλλώνει πιο γρήγορα.
Χαμηλή θερμοκρασία: Το μέλι που αποθηκεύεται κάτω από 14°C τείνει να κρυσταλλώνει πιο γρήγορα.
Φυσική κατάσταση: Όσο πιο αγνό και ανεπεξέργαστο είναι το μέλι, τόσο πιο πιθανό είναι να κρυσταλλώσει.
Παραδείγματα:
Θυμαρίσιο μέλι → κρυσταλλώνει πιο αργά.
Ανθέων → πιο γρήγορα.
Η κρυστάλλωση είναι δείγμα ποιότητας και φυσικότητας, όχι ελάττωμα.
Πώς Ξεχωρίζεις το Νοθευμένο Μέλι;
Δυστυχώς, το φαινόμενο της νοθείας στο μέλι είναι υπαρκτό, με πολλές περιπτώσεις προσθήκης φθηνών σακχάρων ή σιροπιών. Ωστόσο, υπάρχουν σημάδια που σε βοηθούν να καταλάβεις.
Πώς ξεχωρίζεις το αυθεντικό:
Άρωμα & γεύση: Πολυεπίπεδα και αυθεντικά, με επίγευση. Όχι επίπεδη, «γλυκαντική» γεύση.
Υφή: Το γνήσιο μέλι κρυσταλλώνει με «σατινέ» ή «ψιλόκοκκη» μορφή, όχι σαν τσιμέντο ή σαν καραμέλα.
Νερό μέσα στο βάζο; Εάν διαχωρίζεται το υγρό από το υπόλοιπο μέλι, πιθανή ένδειξη νοθείας.
Διαλυτότητα: Το γνήσιο μέλι δεν διαλύεται αμέσως σε κρύο νερό. Κάθεται στον πάτο για λίγο.
Συσκευασία & ετικέτα: Αναζήτησε παραγωγό με πλήρη στοιχεία, τρύγους, παρτίδα, barcodes και όχι μόνο “μέλι Ελλάδος”.
Tip: Πολλά εμπορικά μέλια θερμαίνονται υπερβολικά για να μείνουν ρευστά, με αποτέλεσμα να χάνουν τα ένζυμα και τις ωφέλιμες ουσίες τους.
Έλεγχοι & Διεθνής Κανονισμός
Σύμφωνα με τον FAO/WHO Codex Alimentarius (2020), το μέλι πρέπει:
Να μην περιέχει πρόσθετα σάκχαρα (π.χ. HFCS).
Να έχει υγρασία ≤ 20%.
Να έχει HMF (υδροξυμεθυλοφουρφουράλη) < 40 mg/kg (ένδειξη υπερθέρμανσης ή παλαιότητας).
Εργαστηριακοί έλεγχοι μπορούν να ανιχνεύσουν:
Νοθεία με σιρόπια (ισοτοπική ανάλυση).
Θερμική επεξεργασία (HMF test).
Γύρη (για εντοπισμό γεωγραφικής προέλευσης).
Βλάχου Παναγιώτα,
Πιστοποιημένη Μελισσοκόμος | Εξειδίκευση στην Παραδοσιακή Μελισσοκομία & Φυσικές Μεθόδους Ευεξίας
Εκπαίδευση στον Παραδοσιακό Βελονισμό – Ακαδημία Παραδοσιακής & Κινέζικης Ιατρικής
Μέλος του Συλλόγου Μελισσοκόμων Αττικής
Αληθινό Μέλι με ένα κλικΑνακάλυψε αυθεντικό ελληνικό μέλι και συνδύασέ το με μπαχαρικά ή καρπούς. Φυσικό, ανεπεξέργαστο, γεμάτο γεύση και υγεία. |
Βιβλιογραφία
Bogdanov, S.
Authenticity of Honey and Other Bee Products
Ανασκόπηση των μεθόδων ελέγχου αυθεντικότητας του μελιού, συμπεριλαμβανομένων φυσικοχημικών και μελισσοπαλυνολογικών τεχνικών.
🔗 Διαθέσιμο στο ResearchGateCodex Alimentarius Commission
Standard for Honey (CODEX STAN 12-1981)
Διεθνές πρότυπο που καθορίζει τα ποιοτικά κριτήρια για το μέλι, όπως το ποσοστό υγρασίας, τα επίπεδα HMF και την απαγόρευση προσθέτων.
🔗 Επίσημο PDF από FAO/WHOKrell, R.
Value-Added Products from Beekeeping
Έκθεση του FAO που αναλύει προϊόντα μελισσοκομίας και περιλαμβάνει πληροφορίες για την ποιότητα και την αυθεντικότητα του μελιού.
🔗 Διαθέσιμο στο FAO Knowledge RepositoryIsmail, M. et al.
Detection and Quantification of Honey Adulteration: A Review
Επισκόπηση σύγχρονων τεχνικών ανίχνευσης νοθείας στο μέλι, όπως η φασματοσκοπία και η υγρή χρωματογραφία.
🔗 Διαθέσιμο στο PubMedPersano Oddo, L. & Piro, R.
Main European Unifloral Honeys: Descriptive Sheets
Λεπτομερής περιγραφή των μονοανθικών μελιών της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων φυσικοχημικών χαρακτηριστικών και μελισσοπαλυνολογικών δεδομένων.
🔗 Διαθέσιμο στο Apidologie